Esta sociedade foi fundada polos naturais da parroquia ortigueiresa de Santiago de Mera residentes na illa de Cuba, coa finalidade de «fomentar y propagar la enseñanza gratuita» na súa parroquia natal.
A creación da nova entidade foi promovida por Andrés Castro Rodríguez, que convocou os seus conveciños no seu domicilio. A esta reunión asistiron José Peña López, que será nomeado primeiro presidente, José M.ª Vilela Covelo, Andrés Bouzamayor Fernández, Antonio Alonso Salas, Manuel Villar, Daniel Prada Losada, José María Muíño Vilela, Manuel Prada Losada, Manuel Muíño Vilela, Secundino Alonso Salas, Francisco Rey Rego, todos eles socios fundadores.
O 26 de outubro de 1913, inauguran un centro escolar na súa parroquia, nun edificio alugado con ese fin. A escola contaba con biblioteca e un mestre para uns 40 alumnos. O seu mantemento e o pagamento do soldo do mestre eran sostidos pola entidade cubana.
Non será ata os anos 20 cando consigan os cartos necesarios para a construción dun edificio propio, que foi inaugurado en 1927. Este edificio foi feito nun terreo doado polo presidente da entidade, Andrés Castro Rodríguez.