Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1926 - (Creation)
Level of description
Extent and medium
9 cartas
Context area
Name of creator
Administrative history
Esta sociedade foi fundada polos emigrantes naturais do concello coruñés de Mañón residentes na cidade da Habana, liderados por Andrés Peña Castro, Francisco Penabad e Constantino Castro Vidal. Esta entidade era tamén coñecida como La Unión Escolar Mañonesa.
Dende a súa creación tiña como fin prioritario fomentar e difundir a instrución gratuíta na súa terra natal, tal e como se recollía nos seus primeiros estatutos, que datan de 1909: «1º. Fomentar y difundir la instrucción gratuita en Mañón (Galicia-España) y demás parroquias de su Ayuntamiento (...); 2º. Interesarse por los inmigrantes que de allá vengan a Cuba, con preferencia por aquellos que carezcan aquí de familiares, prestándoles toda la protección posible; estrechar los lazos de amistad entre todos los mañoneses (...); 3º. Cuidar de los intereses generales de la comarca mañonesa; proteger y mejorar su agricultura y ganadería e iniciar las industrias que se derivan de estos dos principales elementos de la riqueza de nuestro país natal.
Art. III. Para realizar practicamente los propósitos que sobre instrucción determina el artículo anterior, se procederá del siguiente modo:
1º. Construyendo un plantel de enseñanza elemental para ambos sexos, que reúna las mejores condiciones, en el lugar más céntrico de Mañón, plantel que sostendrá la Sociedad a la mayor altura pedagógica que se pueda, sin perjuicio de establecer antes la enseñanza en un local acondicionado para el caso y de crear y establecer tantos otros como la necesidad y la práctica aconsejen; 2º. Llevar estos mismos beneficios a las parroquias colindantes, dándose siempre preferencia a las que con mayor intensidad se deje sentir la necesidad de la enseñanza; 3º. Estableciendo y sosteniendo escuelas periódicas o ambulantes, sin perjuicio de subvencionar las ya establecidas con esta u otra organización, ya sean oficiales o particulares; 4º. Creando premios para alumnos y profesorado; 5º. Subvencionando y costeando a ser posible, estudios superiores a los alumnos que más se distingan, con preferencia siempre a los que tengan vocación por la enseñanza pedagógica o agrícola; 6º. Instalando y sosteniendo bibliotecas o salones de lecturas; organizando conferencias y veladas instructivas y todo cuanto se pueda realizar con tendencias de elevar el nivel cultural de nuestra patria».
A sociedade pronto contou con delegacións en diversas cidades cubanas como Regla, Casa Blanca, Guanabacoa, Puentes Grandes, Marianao, Pinos, Cañas, Güines, Matanzas, Colón, Unión de Reyes, Cruces, Cienfuegos, Sagua e Caibarién; e en cidades doutros países como en Nova York, Brooklyn ou Madrid. Coa colaboración de todos conseguiron fondos para levar a cabo os diversos proxectos sociais.
No mes de maio de 1911, constituíuse unha delegación en Mañón presidida por Andrés Pigueiro. Durante unha visita a Mañón, Andrés Peña Castro, alma da institución na Habana, mercou unha grande extensión de terreo no sitio coñecido como Cabeza de Muros para construír un edificio escolar.
En 1912, a sociedade aluga unha casa no lugar do Campo, na que instala provisionalmente unha escola para os nenos da parroquia, escola que foi dotada de mobiliario e material educativo, incluso a entidade se encargaba de pagarlle ao mestre.
Ese mesmo ano, merca unha casa na Habana, na rúa Jesús del Monte, co propósito de alugala. As rendas conseguidas estaban destinadas a sufragar os gastos das escolas da entidade. Na década dos anos 20 financia a construción de tres edificios escolares na parroquia de Santa María, nos lugares de Segade, Barreiros e A Panda. En 1925, merca unha casa, xa construída, no lugar da Casanova, que acondiciona como escola e vivenda do mestre.
Repository
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Content and structure area
Scope and content
Correspondencia mantida entre o Presidente da sociedade "La Unión Mañonesa" e o apoderado da sociedade na cidade de A Coruña, José Vidal Fernández, conservada en formato dixital e impreso:
- Carta enviada polo apoderado cun informe económico (22/11/1926)
- Carta enviada polo apoderado cun informe económico (22/09/1927)
- Carta enviada polo apoderado cun informe económico (17/01/1928)
- Carta enviada ao apoderado sobre o informe económico (13/09/1928)
- Xustificante do Banco Pastor (02/03/1929)
- Carta enviada polo apoderado cun informe económico (03/04/1929)
- Carta enviada polo apoderado cun informe económico (04/05/1929)
- Carta enviada ao apoderado sobre o informe económico (18/07/1929)
- Carta enviada polo apoderado cun informe económico (10/09/1929)
Appraisal, destruction and scheduling
Accruals
Aberto a novos ingresos
System of arrangement
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Consulta en sala para investigadores e demais persoas interesadas na temática migratoria
Conditions governing reproduction
Permítese a súa reprodución dixital ou reprográfica
Language of material
- Spanish
Script of material
- Latin
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Para a visualización dos documentos en formato pdf requírese un ordenador, que se pon a disposición dos investigadores.
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
A propia institución
Existence and location of copies
Arquivo da Emigración Galega - CdC
Related units of description
Notes area
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Name access points
- La Unión Mañonesa (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
NOGADA
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Creado por Adriana Cousillas o 05/09/2019
Language(s)
- Galician
Script(s)
- Latin