File 01 - Correspondencia mantida coa Delegación en Mañón

Identity area

Reference code

ES GA 15078 ACCG AEG-01-AE-CU-UMañ-03-01-01-01

Title

Correspondencia mantida coa Delegación en Mañón

Date(s)

  • 1923 - (Creation)

Level of description

File

Extent and medium

21 cartas

Context area

Name of creator

(1909. Non existe na actualidade)

Administrative history

Esta sociedade foi fundada polos emigrantes naturais do concello coruñés de Mañón residentes na cidade da Habana, liderados por Andrés Peña Castro, Francisco Penabad e Constantino Castro Vidal. Esta entidade era tamén coñecida como La Unión Escolar Mañonesa.
Dende a súa creación tiña como fin prioritario fomentar e difundir a instrución gratuíta na súa terra natal, tal e como se recollía nos seus primeiros estatutos, que datan de 1909: «1º. Fomentar y difundir la instrucción gratuita en Mañón (Galicia-España) y demás parroquias de su Ayuntamiento (...); 2º. Interesarse por los inmigrantes que de allá vengan a Cuba, con preferencia por aquellos que carezcan aquí de familiares, prestándoles toda la protección posible; estrechar los lazos de amistad entre todos los mañoneses (...); 3º. Cuidar de los intereses generales de la comarca mañonesa; proteger y mejorar su agricultura y ganadería e iniciar las industrias que se derivan de estos dos principales elementos de la riqueza de nuestro país natal.
Art. III. Para realizar practicamente los propósitos que sobre instrucción determina el artículo anterior, se procederá del siguiente modo:
1º. Construyendo un plantel de enseñanza elemental para ambos sexos, que reúna las mejores condiciones, en el lugar más céntrico de Mañón, plantel que sostendrá la Sociedad a la mayor altura pedagógica que se pueda, sin perjuicio de establecer antes la enseñanza en un local acondicionado para el caso y de crear y establecer tantos otros como la necesidad y la práctica aconsejen; 2º. Llevar estos mismos beneficios a las parroquias colindantes, dándose siempre preferencia a las que con mayor intensidad se deje sentir la necesidad de la enseñanza; 3º. Estableciendo y sosteniendo escuelas periódicas o ambulantes, sin perjuicio de subvencionar las ya establecidas con esta u otra organización, ya sean oficiales o particulares; 4º. Creando premios para alumnos y profesorado; 5º. Subvencionando y costeando a ser posible, estudios superiores a los alumnos que más se distingan, con preferencia siempre a los que tengan vocación por la enseñanza pedagógica o agrícola; 6º. Instalando y sosteniendo bibliotecas o salones de lecturas; organizando conferencias y veladas instructivas y todo cuanto se pueda realizar con tendencias de elevar el nivel cultural de nuestra patria».
A sociedade pronto contou con delegacións en diversas cidades cubanas como Regla, Casa Blanca, Guanabacoa, Puentes Grandes, Marianao, Pinos, Cañas, Güines, Matanzas, Colón, Unión de Reyes, Cruces, Cienfuegos, Sagua e Caibarién; e en cidades doutros países como en Nova York, Brooklyn ou Madrid. Coa colaboración de todos conseguiron fondos para levar a cabo os diversos proxectos sociais.
No mes de maio de 1911, constituíuse unha delegación en Mañón presidida por Andrés Pigueiro. Durante unha visita a Mañón, Andrés Peña Castro, alma da institución na Habana, mercou unha grande extensión de terreo no sitio coñecido como Cabeza de Muros para construír un edificio escolar.
En 1912, a sociedade aluga unha casa no lugar do Campo, na que instala provisionalmente unha escola para os nenos da parroquia, escola que foi dotada de mobiliario e material educativo, incluso a entidade se encargaba de pagarlle ao mestre.
Ese mesmo ano, merca unha casa na Habana, na rúa Jesús del Monte, co propósito de alugala. As rendas conseguidas estaban destinadas a sufragar os gastos das escolas da entidade. Na década dos anos 20 financia a construción de tres edificios escolares na parroquia de Santa María, nos lugares de Segade, Barreiros e A Panda. En 1925, merca unha casa, xa construída, no lugar da Casanova, que acondiciona como escola e vivenda do mestre.

Archival history

Immediate source of acquisition or transfer

Content and structure area

Scope and content

Correspondencia mantida entre a sociedade "La Unión Mañonesa" e a súa Delegación en Mañón, A Coruña, conservada en formato dixital e impreso:

  • Carta que informa de movementos da Delegación (28/11/1923)
  • Carta que informa da Xunta Xeral Ordinaria (18/12/1923)
  • Carta que informa sobre as xestións do Plantel Escolar (19/12/1923)
  • Carta co balance do ano 1925 (10/01/1926)
  • Carta que informa da ubicación da escola (15/03/1926)
  • Carta que informa de asuntos escolares (15/04/1926)
  • Carta co balance trimestral e co informe da ubicación da escola (17/06/1926)
  • Carta que informa de asuntos escolares (20/09/1926)
  • Carta co balance do primeiro trimestre de 1927 (10/04/1927)
  • Carta que informa da construcción de escolas (16/06/1927)
  • Carta que informa da construcción de escolas (16/09/1927)
  • Carta que informa da construcción de escolas (23/01/1933)
  • Carta co balance e co informe do traslado de escolas (21/02/1933)
  • Carta que informa do traslado da escola da Casa do Polo (22/03/1933)
  • Carta que responde sobre a construcción e o traslado de escolas (09/04/1933)
  • Carta sobre a indemnización ao mestre da escola (14/04/1933)
  • Carta que informa sobre as escolas xestionadas pola sociedade (14/05/1933)
  • Carta que responde sobre a indemnización (20/05/1933)
  • Carta que informa sobre o mestre Bernardino Piquerías (24/06/1933)
  • Carta que informa sobre a Casa de Segade (27/06/1933)
  • Carta co balance do ano 1933 (10/12/1933)

Appraisal, destruction and scheduling

Accruals

Aberto a novos ingresos

System of arrangement

Conditions of access and use area

Conditions governing access

Consulta en sala para investigadores e demais persoas interesadas na temática migratoria

Conditions governing reproduction

Permítese a súa reprodución dixital ou reprográfica

Language of material

  • Spanish

Script of material

  • Latin

Language and script notes

Physical characteristics and technical requirements

Para a visualización dos documentos en formato pdf requírese un ordenador, que se pon a disposición dos investigadores.

Finding aids

Allied materials area

Existence and location of originals

A propia institución

Existence and location of copies

Arquivo da Emigración Galega - CdC

Related units of description

Related descriptions

Notes area

Alternative identifier(s)

Access points

Place access points

Name access points

Genre access points

Description control area

Description identifier

Institution identifier

Rules and/or conventions used

NOGADA

Status

Draft

Level of detail

Partial

Dates of creation revision deletion

Creado por Adriana Cousillas o 05/09/2019

Language(s)

  • Galician

Script(s)

  • Latin

Sources

Accession area