Sociedad de Instrucción y Beneficencia Naturales del Ayuntamiento de Puentes de García Rodríguez

• Naturales del Ayuntamiento de Puentes
• Hijos del Ayuntamiento de Puentes de García Rodríguez

Esta sociedade foi fundada polos emigrantes naturais do concello coruñés das Pontes de García Rodríguez residentes na illa de Cuba. Atilano Mouriño, un dos membros máis destacados da colectividade, convocou unha reunión na súa casa, á que asistiron, entre outros, Plácido López, Manuel Baamonde, Jesús Cabarcos, César Cal, Guillermo Baamonde, Antonio Castro, Amador Seoane, Vicente Seoane, José María Picos, Jesús Picos, David González e Jesús Teijeiro, socios fundadores da nova entidade.
O fin desta era axudar no desenvolvemento da «instrucción primaria y gratuita en cada una de las parroquias de Freijo, Deveso, Aparral, Vilabella y San Mamed y de segunda enseñanza en la villa de Puentes de García Rodríguez para cuyo fin se construirá en cada localidad un edificio adecuado, con capacidad suficiente para dos aulas, una de niños y otra de niñas».
Xa dende un primeiro momento, realiza unha activa campaña de propaganda para conseguir o maior número de socios. Creou varias delegacións por toda a illa de Cuba, en zonas onde residían pontenses: Batabanó (fundada en 1913, con Miguel Fontao Pita como delegado), Pinar del Río (1913, delegado Domingo Seco), en Cienfuegos (delegado Adriano Fernández), en Colón (con Francisco Formoso), en Morón (con Ramón Pita López) e en Santa Clara (delegado, Narciso López Ferro). Tamén, en 1917, comezou a funcionar unha delegación en México, na cidade de Progreso, con José M.ª Pajón como delegado; e, en 1921, fundou unha delegación nas Pontes, con Jesús Cabarcos Cal como presidente. Esta delegación foi a encargada de xestionar as remesas de cartos enviadas pola sociedade habaneira para a construción dos edificios escolares e de todos os aspectos relacionados con este fin (estudo e elección dos lugares onde debían ser construídos os centros, encargo dos planos e memorias de obras e da súa supervisión, contratar ou despedir os mestres, compra de mobiliario e material educativo, etc.).
Nos primeiros anos dedicouse a incrementar os fondos sociais coa organización de festas, cobro de cotas, etc. Para incentivar a instrución e frear o absentismo escolar no seu concello, enviaban xiros periódicos para dotar os premios que se lles concedían aos alumnos máis destacados das escolas pontensas.
En 1922, colaborou co Concello das Pontes na construción dun novo cemiterio na vila.
En 1923, mercou un terreo na vila das Pontes, duns 2800 m2, para construír o seu primeiro edificio escolar, situado de maneira estratéxica fronte á sede do concello e que tivo un custo de 500 pesetas. Entre os anos 1927 e 1928, comprou varios soares nas parroquias do Freixo, Vilavella, O Deveso e Somede, co fin de construír varias escolas nestes lugares.
Unha vez construídos os edificios, a sociedade cedíallos ou alugáballos ao Concello, que era o encargado de acondicionar as escolas, aínda que a sociedade se ocupaba da compra de mobiliario e material educativo.
En 1938, fixo un panteón social no cemiterio Colón.
No regulamento de 1941 aprobou o cambio de finalidades da entidade, que pasa a denominarse Sociedad de Beneficencia y Recreo Naturales del Ayuntamiento de Puentes de García Rodríguez. A partir dese momento era prioritaria a axuda mutua entre os socios (visitas aos enfermos, axudas económicas aos máis necesitados, etc.) e a organización de actividades recreativas para incentivar a unión dos pontenses residentes en Cuba e o seu lecer.
Un acontecemento destacado foi a súa fusión o 29 de agosto de 1987 coa sociedade "Hijos del Ayuntamiento de Golada" creada o 10 de setembro de 1922. Dende entón as sociedades irmandadas integran a directiva ata a actualidade, reformando o regulamento social para o seu mellor funcionamento.

América
Cuba
A Habana
As Pontes de García Rodríguez
Provincia de A Coruña

Asociación civil de emigrantes galegos

Instrutivas, culturais, recreativas, mutualistas, benéficas

NOGADA

Revisada por Adriana Cousillas o 30/07/2019

• galego

• latino

Bases de datos do AEG