Fondo AE-AR-SocPortas - Sociedad residentes del ayuntamiento de Portas y sus contornos

Esta sociedade foi fundada polos veciños das parroquias de Briallos, Lantaño e Romai, do concello de Portas, residentes na Arxentina. Como se recolle no número 813 do xornal "Galicia" (1943), o propósito destes emigrantes era «vincularnos entre sí, en la República Argentina, a donde hemos venido en busca de un porvenir, en esta tierra generosa, que por su historia, tradición e idioma, está unida a nuestra España y al decir España dice Galicia, en el deseo de estimular a nuestros convecinos de aquella comarca, en donde tenemos la mayoría nuestros seres queridos [...]. Nos guía el propósito de darle a esta sociedad una elevación cultural y práctica, un mutualismo dentro de nuestros recursos».
A primeira comisión directiva estivo formada por José Silva, como presidente; Victorino Ares Barcala, vicepresidente; Manuel Rivas, secretario xeral; José Alfonso, secretario de actas; Manuel E. Vila, secretario auxiliar; Jesús Alfonso, tesoureiro; Olimpio Maquieira, protesoureiro; Amando Gándara e Amando Docampo, bibliotecarios; e como vogais: Peregrino Villaverde, Angel Vila Ares, Elías Gómez Alonso, José R. Carballo, José Cons, José B. Pena e Manuel Iglesias. Alfonso Rodríguez Castelao foi nomeado presidente honorario da entidade.
En 1949, comeza editar como voceiro social unha revista mensual que se chamaba "Portas".
A comezos de 1950, recibiu unha petición dos seus veciños en Galicia para que lle axudasen economicamente na construción dunha escola para os nenos da parroquia de Santa María de Portas. José Cascallar, socio da entidade, foi un dos promotores na recollida de cartos e, ademais, entregoulle á parroquia un soar da súa propiedade no lugar de Currás, onde se construíu o centro escolar. Os socios desta entidade conseguiron recadar unhas 6000 pesetas, que enviaron a Portas. O edificio foi inaugurado en 1954. Nos seguintes anos mandaron varias remesas de cartos e material escolar para esta escola e para o resto dos centros educativos do concello.