Esta asociación cultural e artística foi creada por iniciativa de Xosé Lois Foxo no ano 1977 como unha escola coa filosofía de ensinar, difundir e prestixiar a música, a danza e a lingua galegas. Un grupo de estudiantes galegos na capital catalana reuníronse no restaurante "Sporting" propiedade dos irmáns Pedro e Xosé Luís López Fraga, que cederon gratuitamente o seu salón para crear esta entidade a favor da gaita e baile galegos. Foi tal o seu éxito que tiveron que deixar de reunirse no restaurante do barrio de Grácia e buscar un local máis espacioso. O 26 de marzo de 1983 constituíuse como Asociación Cultural Amigos da Gaita ‘Toxos e Xestas’ nun local en Fonrt-Trobada, cos seguintes obxectivos: "la promoción y difusión de la música y danzas gallegas, así como la organización de actividades artístico-culturales. Organizará cursillos de enseñanza de música y danza gallega, conferencias, sesiones de trabajo, proyecciones, concursos y actos de carácter análogo ..." (Estatutos, 1983).
Anos despois pasou a compartir dependencias co Ballet Contemporani de Barcelona no barrio de Sants.
Ao longo dos seus anos de existencia foron moitas as obras desenvolvidas por esta institución a prol da nosa cultura, patentes especialmente no ensino da música e bailes galegos, destacando a formación de gaiteiros. Constitúe un modelo a imitar a outras moitas agrupacións que xurdiron en Catalunya, Galicia e outras partes do mundo ...
Organizan concursos de composicións musicais para gaita galega: certame que marca un fito na historia da gaita galega, especialmente como base de protección social do instumento nacional de Galicia como instrumento de masas. Pola súa escola pasaron máis de 15.000 alumnos.
Contan cunha banda de gaitas da Escola de Gaitas e danzas galegas Toxos e Xestas, formada por 48 músicos, con actuacións en Cataluña e Galicia e numerosos premios no seu haber. O grupo de baile está composto de 5 subgrupos cun total de 67 compoñentes. O grupo de "Pandereteiras" está formado por 15 alumnos.